به ورودی که نزدیک می‌شوم، تابلویی را بر سردرب این باغ می‌بینم که عظمت و زیبایی ویژه‌ای را در نگاه هر بیننده‌ای خلق می‌کند. بعد از ورود به نهالستان، با کریدور چشم‌نوازی روبه‌رو شدم که اطراف آن تصاویر انواع و اقسام میوه‌های دانه‌دار و هسته‌دار قرار داده شده و به مشاوره برای خریداران نهال اختصاص یافته است تا مراجعه‌کنندگان با اطلاع کامل از ویژگی‌های نهال‌ها و متناسب با آنچه نیاز دارند خریداری کنند.

پس از این کریدور جذاب، به بخشی رسیدم که نهال‌های هسته‌دار، دانه‌دار، مثمر و غیرمثمر در خزانه‌هایی از یکدیگر تفکیک شده است. در این بخش، افراد نهال‌های انتخاب‌شده خود را دریافت می‌کنند و کارگرانی با رویی گشاده، نهال‌های خریداران را پس از ضدعفونی کردن، لیبل‌گذاری و بسته‌بندی، به آن‌ها تحویل می‌دهند.

یکی از وجوه تمایز این مجموعه این است که مراجعان می‌توانند پیش از صدور فاکتور، نهال‌ها را در خزانه رویت و انتخاب کنند. در واقع، همه نهال‌ها در لحظه از بستر خارج و بسته‌بندی شده و آماده کاشت در زمین اصلی است.

افزایش ۱۵ درصدی تولید نهال

برآیند آنچه در این مجموعه به عنوان وسیع‌ترین نهالستان شرق کشور دیدم، تلاش خادمان آقا علی بن موسی الرضا(ع) در بنیاد بهره‌وری موقوفات رضوی بود تا با استفاده از تمام پتانسیل موجود برای تولید ارقام متفاوت نهال، نه‌تنها همه سلایق و انتظارات مشتریان را در بالاترین حد ممکن برآورده کنند، بلکه زمینه‌ساز جهش تولید در این عرصه شوند.

سلمان سالاری، مدیرعامل موسسه بذر و نهال رضوی، می‌گوید: در سال جاری تقریبا ۶۰۰ هزار اصله نهال مثمر و غیرمثمر تولید شده که در مقایسه با سال گذشته ۱۵ درصد افزایش داشته است و یعنی گامی موثر برای تحقق جهش تولید.

او ادامه می دهد: از این میان، بیش از ۵۰ هزار اصله پایه رویشی و مابقی پایه بذری است به گونه‌ای که نهال‌های آلبالو و گیلاس روی پایه گزیلا، نهال‌های هلو، شلیل و بادام روی پایه GN، نهال‌های آلو، زردآلو و گوجه‌سبز روی پایه میروبالان و نهال گلابی روی پایه پیرودوارف تولید شده است.

پایه رویشی، شیوه نوین تولید نهال

شاید برای شما این سوال ایجاد شده باشد که نهال روی پایه رویشی به چه معناست. جالب است بدانید نهال میوه از دو قسمت پیوندک که در بیرون از خاک است و یک پایه که در درون خاک، تشکیل شده و نوع پایه مورد استفاده آثار عمده‌ای بر رشد و ظرفیت تولید پیوندک در طول عمر باغ دارد.

پایه‌های بذری به دلیل القای رشد رویشی بیشتر در پیوند، ناهماهنگی رشد رویشی و زایشی و در نتیجه آن دیر به بار نشستن درختان، امروزه اهمیت کمتری دارند. به همین دلیل، برای بهبود این مشکلات، به پایه‌های رویشی رو آورده شده که بخش‌های بسیار کوچک گیاه نظیر جوانه‌ها، گره‌ها، قطعات برگ و ... در محیط استریل رشد داده می‌شود. همین امر باعث می‌شود گیاهان حاصله از نظر ژنتیکی همانند گیاهان والدین باشند.

بابک ملکیان، مسئول پروژه فروش نهال‌های رضوی، می‌گوید: استفاده از پایه‌های رویشی در احداث باغ‌های میوه دنیا به دلیل مزایای آن‌ها از سالیان قبل آغاز شده و در حال حاضر به‌شدت در حال توسعه است. هم‌چنین با استفاده از این شیوه نوین، می‌توان علاوه بر کیفیت و یکدستی محصول، عملکرد محصول در واحد سطح را نیز افزایش داد.

او ادامه می‌دهد: علاوه بر این، می‌توان مزیت‌هایی نظیر رشد بسیار سریع، داشتن سیستم ریشه‌ای بسیار قوی، مقاومت خوب به آفات و بیماری‌های مختلف، تولید میوه‌های باکیفیت بالاتر و یکدست و نیز مقاومت به خشکی و کم‌آبی را نام برد.

ارائه شناسنامه و گارانتی اصالت

همه نهال‌های مثمر و غیرمثمر تولیدشده در موسسه بذر و نهال رضوی دارای گواهی کیفیت و سلامت از جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات نهال و بذر هستند که به صورت لیبل‌هایی روی نهال‌ها نصب می‌شوند. هم‌چنین این مرکز به سامانه اصالت‌سنجی طیب که توسط موسسه کیفیت رضوی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد متصل است.

سالاری درباره کیفیت این نهال‌ها می‌گوید: در مرکز تولید و توزیع نهال آستان قدس رضوی، فرایندهای تحت کنترل دقیق و نظارت دائم برای ارزیابی کیفیت نهال‌های وجود دارد، زیرا با توجه به انتساب مجموعه به دستگاه آقا علی بن موسی الرضا(ع)، ما موظف هستیم بالاترین کیفیت را به هم‌وطنان عزیز ارائه دهیم. به همین منظور، سعی بر آن بوده تا همه نهال‌ها و بذرهای تولیدشده به صورت مداوم مورد سنجش کیفی قرار گیرند و مراحل تولید به صورت دقیق تحت کنترل باشند.

او ادامه می‌دهد: با توجه به تأسیس آزمایشگاه تخصصی بذر و نهال رضوی و حضور متخصصان این عرصه، کنترل کیفی محصولات به‌خوبی انجام می‌شود، به گونه‌ای که برای همه نهال‌ها گواهی سلامت، شناسنامه و گارانتی اصالت به خریدار داده می‌شود.

عرضه در سراسر کشور

متقاضیان نهال‌های رضوی حتی اگر خارج از مشهد باشند، می‌توانند این نهال‌ها را دریافت کنند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

ملکیان می‌گوید: این مجموعه سالانه تعداد قابل‌توجهی از نهال‌های تولیدشده را به سایر استان‌ها ارسال می‌کند و آمادگی دارد تا در این خصوص با نهادها، سازمان‌ها و عموم مردم در سایر استان‌ها همکاری کند.

او ادامه می‌دهد: همه‌ساله تعداد قابل‌توجهی نهال برای مجموعه‌های وابسته به آستان قدس رضوی از جمله باغات، فضاهای سبز حرم و سایر سازمان‌ها، موقوفات و ... اختصاص داده می‌شود. همچنین موسسه بذر و نهال رضوی با سایر سازمان‌ها از جمله سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری‌ها، همکاری‌هایی در زمینه تأمین نهال دارد.

حمایت از اشتغال

نهالستان بزرگ آستان قدس رضوی، ظرفیتی درخور توجه نه‌تنها در زمینه تحقق شعار جهش تولید بلکه در حوزه اشتغال است، به گونه‌ای که با ارائه خدمات از تولید تا عرضه باعث شده است نیروهای جوان و متخصص جذب این مجموعه شوند.

مدیرعامل موسسه بذر و نهال رضوی دراین‌باره می گوید: پروژه تولید نهال رضوی در حال حاضر برای بیش از ۳۵ نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده است.